Tại Việt Nam, năm 2019, các vụ ngã khi làm việc trên cao chiếm 18,92% tổng số tai nạn và 17,8% số người tử vong. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu lan can bảo vệ, không trang bị dây đai an toàn, và quan trọng nhất là chưa trang bị đầy đủ kiến thức & chứng chỉ an toàn làm việc trên cao. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về nội dung huấn luyện và lợi ích từ việc sở hữu chứng chỉ an toàn này, giúp bạn bảo vệ sức khỏe, tính mạng và nâng cao hiệu quả lao động!

1. Làm việc trên cao là gì và vì sao cần chứng chỉ an toàn?

Định nghĩa làm việc trên cao

Theo Khoản 3.14, Mục 3 của QCVN 01:2020/BCT, làm việc trên cao được định nghĩa là hoạt động diễn ra ở độ cao từ 2m trở lên, tính từ mặt đất hoặc mặt bằng đến điểm tiếp xúc thấp nhất của người thực hiện công việc.

Các môi trường làm việc thường gặp:

• Xây dựng: Lắp đặt máy móc, đổ bê tông, hoàn thiện công trình.

• Công nghiệp: Sửa chữa máy móc, vận hành cầu trục.

• Hạ tầng: Bảo trì cầu đường, lắp đặt đường dây điện.

Nguy cơ và rủi ro khi làm việc trên cao

Dựa trên số liệu và phân tích từ các báo cáo an toàn lao động:

• Rơi từ độ cao: Nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Trong một khảo sát năm 2020, hơn 60% người lao động làm việc trên cao không được trang bị dây đai an toàn.

• Va đập: Do dụng cụ, vật liệu rơi trúng từ trên cao, đặc biệt phổ biến trong xây dựng.

• Điện giật: Khi làm việc gần nguồn điện hoặc dây dẫn cao thế, nguy cơ điện giật là rất cao nếu không tuân thủ quy trình.

• Trượt ngã trên bề mặt trơn trượt: Xuất hiện trong các công việc trên mái nhà hoặc giàn giáo.

2. Nội dung chi tiết của khóa huấn luyện chứng chỉ an toàn làm việc trên cao

Tổng quan về khóa huấn luyện chứng chỉ an toàn làm việc trên cao

Khóa huấn luyện chứng chỉ an toàn làm việc trên cao thường thuộc nhóm 3 theo quy định của pháp luật Việt Nam, hướng đến các cá nhân trực tiếp tham gia vào công việc tại độ cao từ 2m trở lên hoặc trong môi trường tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

• Đối tượng tham gia:

  • Người lao động trong ngành xây dựng, bảo trì, lắp đặt thiết bị.

  • Các nhà quản lý, giám sát công trình chịu trách nhiệm về an toàn lao động.

  • Doanh nghiệp hoặc nhà thầu muốn tuân thủ quy định pháp luật.

• Mục tiêu khóa học:

  • Cung cấp kiến thức pháp luật và kỹ năng cần thiết để làm việc an toàn ở độ cao.

  • Trang bị khả năng nhận diện các yếu tố nguy hiểm và biện pháp phòng tránh.

  • Đào tạo kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp, như sơ cứu tai nạn hoặc cứu hộ.

• Thời gian huấn luyện:

  • Lần đầu: Tổng cộng 24 giờ, bao gồm 8 giờ lý thuyết pháp luật, 8 giờ kiến thức chuyên môn và 8 giờ thực hành.

  • Định kỳ: Tối thiểu 12 giờ, tập trung vào cập nhật và kiểm tra lại kiến thức, kỹ năng.

Nội dung huấn luyện theo từng chuyên đề

Tổng quan về an toàn làm việc trên cao

• Các yếu tố nguy hiểm:
  Người học sẽ được làm quen với những nguy cơ phổ biến như ngã từ trên cao, va đập, tiếp xúc điện, và môi trường làm việc hạn chế. Các con số thống kê cụ thể sẽ giúp họ nhận thức rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

• Văn hóa an toàn lao động:
  Xây dựng thói quen làm việc cẩn trọng, trách nhiệm với bản thân và đồng nghiệp.

Hệ thống quy định pháp luật

• Luật pháp và tiêu chuẩn kỹ thuật:
  Người lao động sẽ nắm rõ các quy định như TCVN 5308:1991, QCVN 18:2014/BXD, và các thông tư liên quan đến chứng chỉ leo cao.

• Quy trình kiểm định và bảo trì thiết bị:

  • Hướng dẫn kiểm tra định kỳ các thiết bị bảo hộ như dây đai an toàn, thang máy nâng người, giàn giáo.

  • Các yêu cầu pháp lý về kiểm định thiết bị trước khi sử dụng.

Kiến thức và kỹ năng chuyên môn

• Sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân:

  • Thực hành cách sử dụng mũ bảo hộ, dây an toàn, lưới bảo vệ và các phương tiện hỗ trợ khác.

  • Lựa chọn thiết bị phù hợp với từng môi trường làm việc cụ thể.

• Phương pháp làm việc an toàn:

  • Lập kế hoạch thi công an toàn, đặc biệt ở các khu vực như mái nhà dốc hoặc giàn giáo cao.

  • Kỹ thuật đi lại và thao tác trên các bề mặt trơn trượt hoặc không ổn định.

Kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp

• Sơ cứu người bị nạn:

  • Thực hành sơ cứu các chấn thương phổ biến như gãy xương, điện giật, hoặc ngộ độc khí độc.

  • Kỹ năng gọi cứu trợ và phối hợp với đội cứu hộ.

• Lập kế hoạch và quy trình cứu hộ:

  • Sử dụng dây cứu hộ và các thiết bị nâng hạ người trong tình huống khẩn cấp.

  • Đánh giá rủi ro và xây dựng kịch bản cứu hộ chi tiết.

Thời gian và hình thức huấn luyện

• Phân bổ thời gian học:

  • Lý thuyết: Chiếm 60%, tập trung vào quy định pháp luật và kiến thức cơ bản.

  • Thực hành: Chiếm 30%, bao gồm các bài tập thực tế trên giàn giáo, mái nhà dốc, hoặc thang nâng.

  • Kiểm tra: Chiếm 10%, nhằm đánh giá khả năng áp dụng kiến thức và kỹ năng của học viên.

• Hình thức học linh hoạt:

  • Trực tiếp: Phù hợp với các doanh nghiệp có số lượng lao động lớn.

  • Trực tuyến: Tiết kiệm chi phí, thời gian, và phù hợp với người lao động ở xa.

  • Kết hợp: Tối ưu hóa lợi ích của cả hai hình thức, đảm bảo hiệu quả học tập cao nhất.

3. Quy trình đăng ký và hoàn thành khóa huấn luyện chứng chỉ an toàn làm việc trên cao

Quy trình đăng ký

Điều kiện và thủ tục cần thiết

Trước khi đăng ký, hãy kiểm tra bạn có đáp ứng các điều kiện sau đây:

• Đối tượng: Người lao động trực tiếp tham gia công việc trên cao, nhà quản lý hoặc các đơn vị chịu trách nhiệm an toàn.

• Hồ sơ đăng ký: Thông tin cá nhân, chứng minh nhân dân/căn cước công dân, và giấy giới thiệu từ doanh nghiệp (nếu có).

Sau khi hoàn tất hồ sơ, nộp tại trung tâm huấn luyện hoặc đăng ký qua các kênh trực tuyến của trung tâm uy tín.

Chọn trung tâm huấn luyện uy tín
Đây là bước quan trọng để đảm bảo chất lượng khóa học và chứng chỉ của bạn được công nhận. Khi lựa chọn trung tâm, hãy lưu ý:

• Được cấp phép bởi cơ quan chức năng: Trung tâm phải có giấy phép đào tạo và cấp chứng chỉ theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP.

• Có kinh nghiệm tổ chức đào tạo: Ưu tiên các trung tâm đã huấn luyện cho nhiều doanh nghiệp lớn hoặc được đánh giá cao.

• Cơ sở vật chất đạt chuẩn: Phòng học, thiết bị thực hành và các công cụ hỗ trợ phải đảm bảo an toàn và chất lượng.

Yêu cầu để hoàn thành khóa học

a. Tham gia đầy đủ các buổi học
Người học cần tham gia đầy đủ chương trình đào tạo theo kế hoạch, bao gồm cả lý thuyết và thực hành. Việc vắng mặt quá số buổi quy định có thể khiến bạn không đủ điều kiện nhận chứng chỉ an toàn làm việc trên cao.

b. Đạt kết quả kiểm tra cuối khóa
Sau khi hoàn thành khóa học, bạn sẽ tham gia kiểm tra để đánh giá mức độ tiếp thu. Phần kiểm tra bao gồm:

• Kiến thức lý thuyết: Pháp luật, tiêu chuẩn an toàn và quy trình làm việc.

• Kỹ năng thực hành: Sử dụng thiết bị bảo hộ và xử lý tình huống khẩn cấp.

Kết quả đạt yêu cầu là điều kiện tiên quyết để được cấp chứng chỉ.

Nhận chứng chỉ

a. Thời gian cấp chứng chỉ và hiệu lực
Sau khi vượt qua kỳ kiểm tra, bạn sẽ nhận chứng chỉ leo cao trong vòng 5-7 ngày làm việc. Chứng chỉ có hiệu lực trong 2 năm, sau đó bạn cần tham gia khóa đào tạo định kỳ để gia hạn.

b. Quy trình gia hạn định kỳ
Trước khi chứng chỉ hết hạn, bạn cần đăng ký khóa huấn luyện định kỳ. Khóa học này ngắn hơn so với lần đầu, tập trung cập nhật các quy định mới và kiểm tra lại kỹ năng thực tế.

4. Vai trò của chứng chỉ an toàn làm việc trên cao trong bảo vệ người lao động

Ý nghĩa pháp lý

Tại Việt Nam, các quy định về an toàn làm việc trên cao được nêu rõ trong nhiều văn bản pháp luật, chẳng hạn:

• Thông tư số 06/2020/TT-BLĐTBXH: Quy định các công việc trên cao từ 2m trở lên thuộc nhóm công việc nghiêm ngặt, bắt buộc người lao động phải được huấn luyện và cấp chứng chỉ.

• QCVN 18:2014/BXD: Yêu cầu tất cả người lao động phải đeo dây an toàn hoặc sử dụng các biện pháp bảo vệ nếu làm việc ở độ cao trên 2m.

Không sở hữu chứng chỉ có thể khiến doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm pháp lý khi xảy ra tai nạn, từ đó làm gián đoạn quy trình sản xuất và ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức.

Lợi ích cụ thể của chứng chỉ

• Đối với người lao động:

  • Hiểu rõ các yếu tố nguy hiểm và cách phòng tránh.

  • Sử dụng thành thạo các thiết bị bảo hộ cá nhân như dây đai an toàn, lưới chống rơi.

  • Tăng sự tự tin và khả năng làm việc hiệu quả ở các môi trường độ cao.

• Đối với doanh nghiệp:

  • Giảm thiểu chi phí bồi thường tai nạn lao động.

  • Nâng cao hiệu quả công việc nhờ sự chuẩn bị kỹ càng của nhân viên.

  • Đáp ứng các yêu cầu kiểm định của cơ quan quản lý và đối tác.

6. Những lưu ý khi làm việc trên cao

Kiểm tra trước khi làm việc

Trước khi bắt đầu bất kỳ công việc nào trên cao, hãy tiến hành kiểm tra toàn diện các yếu tố sau:

• Thiết bị: Đảm bảo các thiết bị như dây an toàn, giàn giáo, thang nâng được kiểm định định kỳ và không có dấu hiệu hỏng hóc. Một dây đai có dấu hiệu bị rách hoặc một giàn giáo lỏng lẻo có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

• Môi trường làm việc: Xác định rõ các yếu tố nguy hiểm như cạnh sắc nhọn, nguồn điện gần khu vực làm việc, hoặc bề mặt sàn không ổn định.

• Điều kiện thời tiết: Không làm việc trên cao, ngoài trời khi trời mưa, có gió lớn hoặc điều kiện ánh sáng kém. Những yếu tố này làm tăng cao nguy cơ ngã và tai nạn lao động.

Thực hiện đúng quy trình an toàn

Một trong những điều kiện bắt buộc để làm việc trên cao là tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình an toàn được quy định trong chứng chỉ leo cao. Các bước cơ bản bao gồm:

• Trang bị và sử dụng bảo hộ cá nhân:

  • Mũ bảo hiểm, giày chống trượt, dây đai an toàn và lưới bảo vệ phải được sử dụng đúng cách.

  • Kiểm tra kỹ các thiết bị trước khi sử dụng để đảm bảo chúng hoạt động tốt.

• Tuân thủ hướng dẫn của quản lý:

  • Lắng nghe và thực hiện đúng chỉ dẫn từ giám sát viên hoặc quản lý công trình.

  • Báo cáo ngay khi phát hiện bất kỳ nguy cơ nào để được xử lý kịp thời.

Phản ứng nhanh trong trường hợp khẩn cấp

Dù đã chuẩn bị kỹ lưỡng, vẫn có thể xảy ra các tình huống khẩn cấp. Việc biết cách ứng phó đúng cách có thể cứu sống bạn và đồng nghiệp:

• Quy trình báo cáo:

  • Ngay khi phát hiện nguy cơ hoặc tai nạn, thông báo nhanh chóng cho quản lý hoặc bộ phận an toàn lao động.

  • Sử dụng các tín hiệu hoặc thiết bị liên lạc được bố trí tại khu vực làm việc để yêu cầu hỗ trợ.

• Quy trình cứu hộ:

  • Nắm vững cách sử dụng các thiết bị cứu hộ như dây cứu hộ, thang nâng người.

  • Được đào tạo kỹ năng sơ cứu cơ bản để hỗ trợ người bị nạn trước khi đội cứu hộ chuyên nghiệp đến.

7. Kết luận

An toàn lao động là yếu tố sống còn trong công việc trên cao. Sở hữu chứng chỉ an toàn làm việc trên cao giúp người lao động bảo vệ sức khỏe, tính mạng và tự tin làm việc trong mọi điều kiện. Đối với doanh nghiệp, đây là bước đầu tư để xây dựng môi trường lao động an toàn, chuyên nghiệp và hiệu quả.